ایرانی‌ها می‌توانند صاحب تسلا مدل ۳ شوند؟

دیروز شرکت تسلا خودروی جدیدش را معرفی کرد. تسلا مدل ۳ با قیمت پایه‌ی ۳۵ هزار دلار ارزان‌ترین خودروی این شرکت است. یک خودروی الکتریکی زیبا و پیشرفته از نوع سدان، که می‌تواند در هر بار شارژ شدن تا ۳۴۶ کیلومتر را بپیماید. صاحب مدل ۳ به راحتی می‌تواند شب در پارکینگ خانه آن را به پریز برق وصل کند و صبح با باتری پر به سر کار برود. احتمالا بیشتر مردم کافیست آن را فقط هفته‌ای یک بار شارژ کنند. چیزی که درباره‌ی مدل ۳ اهمیت خیلی زیادی دارد، قیمت آن است. این خودرو در میان ارزان‌ترین خودروهای الکتریکی با کیفیت بازار قرار گرفته است. خودرویی که «ایلان ماسک» صاحب شرکت تسلا می‌گوید در این حدود قیمت، بهترین است. اگر دلار را ۳۵۰۰ تومان حساب کنیم، بدون هرگونه هزینه‌ی اضافی باید بتوانیم در ایران تسلا مدل ۳ را به قیمت ۱۲۲ میلیون تومان بخریم. تقریبا هم قیمت هیوندای النترا فول آپشن ۲۰۱۶. (طبق منابع قیمتی که در اینترنت وجود دارد) شهرهای ما امروز پر از خودروهایی در این گستره‌ی قیمت است.

نکته‌ای که وجود دارد این است که آیا دولت می‌تواند کاری کند که بتوانیم در ایران خودروهای الکتریکی را بدون نیاز به پرداخت هزینه‌های اضافی خودروهای وارداتی، یا حتی با نوعی تخفیف بخریم؟ این‌جا اتفاقا سازمان محیط زیست می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. اکنون که شهرهای بزرگ ما در دود وسایل نقلیه‌ی بنزینی و گازوییلی خفه شده‌اند، به نظر می‌رسد منطقی باشد کاری کنیم که مردم بتوانند خودروهای الکتریکی را ارزان بخرند. تازه اقتصادی هم که حساب کنیم، سوای هزینه‌هایی که به دلیل مضرات سلامتی زندگی در هوای آلوده به ملت و دولت تحمیل می‌شود، هر سال داریم میلیاردها دلار بنزین در موتور خودروهایمان می‌سوزانیم. دولت حتی می‌تواند برای واردات و خرید خودروهای الکتریکی یارانه هم پرداخت کند. همین تسلا مدل ۳ هرچند که ۳۵ هزار دلار قیمت دارد، ولی دولت آمریکا برای خرید آن ۷۵۰۰ دلار به مردم یارانه می‌دهد. یعنی مشتری می‌تواند آن را به قیمت ۲۷۵۰۰ دلار (۹۶ میلیون تومان) بخرد.

تسلا مدل ۳ به واحد پولی ما فقط ۱۲۲ میلیون تومان قیمت دارد که در مقایسه با خودروهای الکتریکی دیگر خیلی ارزان به حساب می‌آید.

خودروهای با کیفیت الکتریکی از برندهای مشهور در این گستره‌ی قیمت زیاد هستند. مثلا شورولت بولت حدود ۳۷ هزار دلار (۱۳۰ میلیون تومان) قیمت دارد و می‌تواند در هر بار شارژ ۳۲۲ کیلومتر راه برود. BMW i3 حدود ۴۲ هزار دلار (۱۴۷ میلیون تومان) قیمت دارد و در هر بار شارژ ۱۵۰ کیلومتر می‌رود. نیسان لیف SV حدود ۳۴ هزار دلار (۱۲۰ میلیون تومان) قیمت دارد و در هر بار شارژ ۲۵۰ کیلومتر می‌رود. تویوتا میرای ۵۷ هزار دلار (۲۰۰ میلیون تومان) قیمت دارد و در هر بار شارژ ۵۰۰ کیلومتر می‌رود. فولکس واگن E-Golf SE ۲۹ هزار دلار (۱۰۰ میلیون تومان) قیمت دارد و در هر بار شارژ ۱۳۴ کیلومتر می‌رود.

این‌ها فقط بعضی از خودروهای الکتریکی ارزان‌قیمت از شرکت‌های معتبر هستند. بعضی شرکت‌های چینی هم وجود دارند که خودروهای الکتریکی باز هم ارزان‌تری تولید می‌کنند. با این حال کار آن‌ها ممکن است حساب و کتاب نداشته باشد و با خودروهای کم کیفیت، مشتری را دچار مشکل بکند. در عین حال به احتمال خیلی زیاد در یک دهه‌ی آینده قیمت خودروهای الکتریکی از همین برندهای مشهور کاهش چشمگیری خواهد داشت و البته مسافتی که می‌توانند در هر بار شارژ شدن بپیمایند هم تا حد خیلی زیادی افزایش می‌یابد.

در هر صورت تقریبا همه‌ی این خودروها در کشور تولید کننده با یارانه‌های چند هزار دلاری دولتی فروخته می‌شوند و بنابراین مشتری می‌تواند با قیمت خیلی ارزان‌تر آن‌ها را بخرد. به نظر نمی‌رسد خودروسازهای داخلی ما فعلا بتوانند سراغ مونتاژ یا ساخت خودروهای الکتریکی بروند. اگر رفتند که بهتر ولی تا آن زمان به نظر می‌رسد حذف هزینه‌های واردات یا در نظر گرفتن یارانه برای خرید خودروهای الکتریکی مثل تسلا مدل ۳ یا خودروهای مشابه، امر پسندیده‌ای باشد و التیامی بر هوای آلوده‌ی شهرهای بزرگ ما. خودروهایی در گستره‌ی ۱۰۰ میلیون تومان که احتمالا مردم طبقه‌ی «متوسط مرفه» ما می‌توانند آن‌ها را بخرند.

البته همچنان بحث زیر ساخت‌ها باقی می‌ماند. واردات خودروهای الکتریکی به صورت محدود مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی اگر قرار باشد به صورت گسترده از آن‌ها استفاده کنیم، به زیر ساخت‌هایی مثل ایستگاه‌های شارژ سریع در شهرها و جاده‌ها یا اصلا تولید بیشتر برق احتیاج پیدا می‌کنیم. البته ترجیحا برقی که پاک‌تر تولید شود، در غیر این صورت آلودگی را فقط از شهرها به بیرون از شهر منتقل کرده‌ایم.